“Nu alle programma’s van de politieke partijen bekend zijn, moet je natuurlijk wel goed kijken wat stem op een bepaalde partij voor jou als individu betekent”. Dat was het advies dat de presentator van een radioprogramma over economie aan de luisteraar gaf. De presentator bedoelt natuurlijk, dat iedereen moet stemmen op de partij, die hem of haar persoonlijk het meeste profijt oplevert. Direct, en wel nu.
Ik vind het een slecht advies. Het is niets meer en niets minder dan aandeelhoudersbelang teruggebracht tot op individueel niveau. Het belang van de BV Ik. En iedereen die een beetje geïnformeerd is weet, of kan weten, dat dat de primaire rol van aandeelhoudersbelang een belangrijke oorzaak is van de penibele situatie waarin we nu verkeren.
Met als resultaat onder meer de steeds verdergaande vervuiling van de aarde, die onvermijdelijk zal leiden tot een ecologische rampen. Want de kosten van de bedrijfsactiviteiten worden niet bij de aandeelhouder, maar elders, god mag weten waar neergelegd.
Met als resultaat de teloorgang van volkshuisvesting, en een nieuwe woningnood. Omdat iedereen de eigen woning ziet als een onmisbaar winstobject en huurders steeds verder in het gedrang komen.
Met als resultaat een inmiddels vrijwel onbeheersbare economische en sociale migratie, omdat de omstandigheden her en der in de wereld onhoudbaar worden door klimaatverandering en oorlog. Maar dat raakt de aandeelhouder niet. Met als uiteindelijk resultaat een wereldwijde kapitaalkrachtige financiële bovenlaag, die het breed laat hangen, en dat ook volop doet en zich te buiten gaat aan consumeren en reizen en nog meer kapitaal vergaren, ten koste van een worstelende financiële onderlaag, die maar moet zien hoe ze de eindjes aan elkaar moeten knopen en het werk opknapt en vooral niet moet mekkeren over te lage betaling.
Enzovoort, en zo verder.
Mensen vinden het allemaal verschrikkelijk en afkeurenswaardig. Daarom zijn armoede (bestaanszekerheid), migratie, woningnood en klimaat de onderwerpen waar iedereen over praat. De meerderheid in Nederland begrijpt en accepteert dat we zo niet verder kunnen, dat deze situatie zal leiden tot onomkeerbare geopolitieke, maatschappelijke en ecologische ontwrichting.
Ik houd in ieder geval mijn hart vast voor de komende jaren, en ik weet dat ik niet de enige ben. Het moet anders. Bedenk dan wel, als je in het stemhokje staat, dat je dan niet naar jezelf moet kijken, maar juist naar de ander. Bedenk bijvoorbeeld dat als een partij de energiebelasting op gas voor huishoudens verhoogt om electrificatie te versnellen, dat grote groepen landgenoten in nog grotere financiële problemen komen dan ze nu al zijn. Zij kunnen namelijk helemaal niet electrificeren. Bijvoorbeeld omdat het huurders zijn. Of omdat ze in een stad wonen Omdat het net het niet aankan. Of alledrie tegelijk. Deze mensen betalen de rekening van jouw zonnepaneel. Bedenk dat die fijne subsidie voor je nieuwe elektrische auto, waar allerlei partijen goede sier mee maken, helemaal niet is weggelegd voor mensen die onvoldoende inkomen hebben om überhaupt een nieuwe auto te kopen. Laat staan een elektrische. Bedenk dat die al die subsidiepotten voor zonneweides in landbouwgebieden waar je als energieconsument in kunt investeren, vooral gebruikt worden door slimme investeerders die de stroom linea recta doorverkopen aan de hoogste bieder (en dat zijn vrijwel nooit de mensen in de regio) en er met de winst vandoor gaan. En zo zijn er talloze maatregelen die principieel misschien wel juist zijn, en die heel goed uitkomen als je naar je eigen belang kijkt, maar desastreus zullen uitwerken voor mensen die het minder hebben.
Bedenk dat…
Terug naar de verkiezingen. We zeggen: het moet anders. Het moet socialer. Daarom raad ik juist iedereen die het wat beter heeft, die niet hoeft te prakkiseren over morgen, die niet in de penarie zit, aan: denk in het stemhokje juist aan die ander, die het minder heeft dan jij. Die niet al die vrijheden en keuzemogelijkheden heeft. Die zich wel druk maakt over morgen, en geen idee heeft hoe hij of zij dat moet oplossen.
Kijk nog eens goed naar de plannen van de partij waar jij op wil gaan stemmen. Bekijk ze dan niet alleen van uit je eigen perspectief, en vanuit eigen belang, maar probeer te begrijpen wat die plannen concreet voor die ander betekent. Of die plannen echt wel zo sociaal zijn. En menselijk. En vergeet ook de kunst en cultuurparagraaf niet. En de manier waarop rechtspraak, onderwijs en zorg worden ingericht en uitgevoerd. En laat tot je doordringen wie uiteindelijk de rekening betaalt. Niet ooit, ergens in de toekomst, maar morgen.
Want de toekomst begint voor heel veel mensen vandaag.