Het heeft er alle schijn van dat we ten gevolge van de Corona-pandemie gedurende langere tijd moeten leren leven in een anderhalve meter samenleving. We moeten afstand bewaren.
Ik probeer me voor te stellen wat dat betekent voor bijvoorbeeld een vliegveld. Passagiers checken straks allemaal in bij de zelfscanbalie en bewaren onderling keurig de vereiste afstand. Hoe lang zou die rij eigenlijk worden? Erg lang, lijkt me. Nou ja, bijzaak. Dan door de paspoortcontrole, nog even snel taxfree shoppen, vervolgens naar de gate, daar wachten tot ze kunnen instappen (uiteraard alles altijd op gepaste afstand), en dan in ganzenmars, in verdunde colonne door de slurf naar de zitplaats in de vliegende sigaar. Vanzelfsprekend instappen op omgekeerde volgorde van rij en plaats (achterin eerst, dan opvullen naar voren toe, anders komen er ongewenste close encounters). Volgens schattingen kan ongeveer een kwart tot een derde van de stoelen worden gebruikt, om voldoende afstand te garanderen tijdens de vlucht. Op onze plek aangekomen hoeven we daarom in elk geval niet meer te ruziën over de ruimte in de bagagevakken. Ruimte zat, een geluk bij een ongeluk. En niet samenscholen bij het toilet, alstublieft! Pissen op afspraak en je vliegtuigprak afhalen aan de counter, uitgereikt door cabinepersoneel, dat is gekleed in modieuze maanpakken.
Op het vliegveld van aankomst gaat alles in omgekeerde volgorde, alle passagiers begeven zich ordelijk en op voldoende afstand naar hun uiteindelijke doel, per taxi of openbaar vervoer, misschien via een huurauto.
Iedereen kan op zijn vingers natellen dat dit klauwen met geld gaat kosten en dat niet elke luchtvaartmaatschappij kan dat betalen. Vooral als ze alleen maar economisch rendabel zijn op basis van volume en goedkope luchthaventarieven en de gesubsidieerde kerosine. Het zou de doodssteek kunnen zijn voor low-cost carriers als EasyJet en RyanAir, die alleen kunnen bestaan door zoveel mogelijk reisvee in hun vliegtuigen te proppen, met een minimum aan service.
Maar wacht eens even! De spotgoedkope vluchten zijn een belangrijke driver achter het massatoerisme dat de laatste tien tot vijftien jaar steden in Europa heeft overspoeld en die heeft veranderd in eenvormige pretparken. Massatoerisme zal misschien wel drastisch afnemen. Dat heeft weer gevolgen voor horeca en winkels die alleen maar op toeristen zijn gericht. De zoveelste pannenkoeken-, Nutella-, of stroepwaffelzaak in Amsterdam. De zogenaamd Oud Hollandsche Snoep- of Kaeswinckel. De treurige goedkope pizzatenten, de talloze ongeïnspireerde Argentijnse steakhouses, waar een echte Argentijn zijn neus voor zou ophalen. De winkels met vlaggetjes, hoedjes en toeters. De coffeeshops en de raamprostituees verliezen de helft van hun klanten, misschien zelfs meer. Waarom zouden we de Wallen in Amsterdam eigenlijk nog langer opofferen aan hordes dronken en stonede toeristen die Oost-Europese hoeren komen bekijken en proberen. Hotels bijbouwen? Niet nodig. Leegstaande hotelkamers? Ombouwen tot woningen. AirBnB als verdienmodel krijgt klappen. Komt er weer meer woonruimte. En wie weet wordt zelfs de druk op de vastgoedmarkt kleiner, waardoor huren en woonkosten eindelijk weer eens dalen.
Maar, genoeg gefantaseerd. Terug naar dat vliegveld. Schiphol hoeft niet te groeien, zoals de huidige regering graag wil. Dat scheelt enorme investeringen, die anders kunnen worden besteed. In vormen van alternatief vervoer. In toonaangevende Europese digitale infrastructuur, in programmatuur en protocollen om die te beveiligen volgens standaarden die onze privacy garanderen. Dat is hard nodig, want in de nasleep van de Corona-pandemie zullen allerlei al dan niet goedbedoelde apps ons doen en laten misschien wel permanent gaan volgen. We investeren meteen in het verminderen van de afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese bedrijven op dat gebied, en ook dat is van levensbelang. We kunnen verder investeren in Europese snelletreinverbindingen. In alternatieve energie. In onderwijs en omscholingsprojecten. Van vliegende naar sporende steward(ess), van sekswerker naar verpleegkundige, om een paar opties te noemen.
Daar is geld voor nodig. Daarom hervormen en synchroniseren we het Europese belastingstelsel en zorgen dat internationale bedrijven net als iedereen belasting betalen. We stoppen met faciliteren en optuigen van allerlei belastingconstructies via de Zuidas. Geen taxrulings meer. We gaan accijns heffen op kerosine, en BTW op vluchten. Overheden gaan niet bezuinigen, maar meer inkomsten binnenhalen. Net als in de WO II, toen in de VS bedrijfswinsten met 95% werden belast. Geloof je niet hé? Maar dat is toch echt zo. We zorgen natuurlijk ook voor voldoende middelen voor de gehele culturele sector kunsten, want musea, concertzalen, podia, etc. zullen het moeten doen met minder bezoekers en live publiek. Dan moeten ze wel investeren in online voorstellingen en tentoonstellingen. Betaald natuurlijk, want mensen zullen eraan moeten wennen dat online diensten niet gratis zijn. Ik kan, zo wegdromend, nog wel even doorgaan.
Hoe dan ook, er komt ruimte. Ruimte om te ademen. Letterlijk, omdat de lucht nu al ontegenzeggelijk schoner is dan de voorgaande twintig, misschien dertig jaar. Er wordt veel meer online gewerkt, dus er is minder reistijd. Minder files. Minder autoverkeer. Minder vervuiling. En al die reistijd kun je anders, en veel beter besteden. Er komt ruimte in steden voor aantrekkelijkere horeca en winkels, gericht op de lokale markt. Leuke, creatieve, inspirerende initiatieven waar je als bewoner en als nieuwsgierige en betalende toerist echt wat aan hebt. Waaraan je geld aan wil en kan uitgeven. Dus die werkgelegenheid komt wel weer. De shit wordt er nu uitgeknepen. Dankzij die verduivelde pandemie.
Nog een laatste keer terug naar dat vliegveld. Lelystad in dit geval. Dat kom er natuurlijk niet, da's nergens voor nodig. Het wordt omgebouwd tot het Cora van Nieuwenhuizen Museum, dat bezoekers op ludieke maar indringende wijze laat zien hoe de wereldwijde, desastreuze effecten voor mens en milieu, die werden veroorzaakt door de kritiekloze aanhangers van de neoliberale dogmatiek, juist op tijd tot staan werden gebracht door een virus. Een virus! Het nietigste van alle organismen.
Kortom, hoe langer ik over die anderhalve meter samenleving nadenk, hoe meer ik ernaar uitkijk. Er is licht aan het einde van de tunnel.
Comments